11 Aralık 2023 tarihinde Mudanya Halitpaşa mahallesi kapalı pazar yeri törenle açıldı. Ancak sonrası aylarda özellikle bölge halkından gelen yoğun şikayet ve istekler nedeniyle tam yedi ay sonra 15 Temmuz 2024 kapalı pazar yeri hizmet dışı kalaraktekrar eski yerinde kurulan pazaryerindehizmet vermeye devam etti.

Pazar yerine oldukça yakın bir sitede oturuyorum.

Pazar yeri taşınmadan önce yürüyerek gidip geldiğim açık hava pazar yeri, kapalı pazar yerine taşındıktan sonra artık çoğunlukla otomobil ile gitmeye başlamıştım.

Aynı zamanda bir gazeteci gözüyle yeni durumla ilgili, gerek satıcıların, gerekse müşterilerin ne düşündükleri, ne hissettikleri ve nasıl davrandıkları hakkında her fırsatta düşüncelerini almaya başlamıştım.

140 hanenin bulunduğu site komşularım dahil olmak üzere, gerek Pazar yerine gelen müşteriler ve gerekse pazarcılarla birkaç ay süren yüz yüze devam eden nitel araştırma tekniğiyle her yaş ve gruptan yaklaşık 200 kişiyle görüştüm.

Yeni kurulmuş olan Halitpaşa mah. kapalı pazar yeri ve binasını oldukça isabetli bulduğunu ifade edenlerin yaş ortalaması 45-55 yaş civarında olanlar ve özellikle otomobiliyle gelenler teşkil ediyordu. Kapalı pazar yerinden memnun olanların oranı yaklaşık % 18-20 civarındaydı.

Ancak ortalama yaş düzeyi yüksek bir emekli beldesi olan Mudanya nüfusu içinde pazara gelen 55-75 yaş ortalamasında olanların oranı %70’in üzerindeydi. Ve çoğunluğun otomobili yoktu.

Örneğin yaşı 75 civarı olan kapı karşı komşum her pazartesi günü çoğunlukla eşiyle birlikte pazara gitmeleri onlar için en sevdikleri bir aktiviteydi. Ancak her ne kadar modern ve olumlu özelliklere uygun inşa edilmişde olsa, karşı komşum artıkkapalı pazar yerine gidemez olmuştu çünkü onlar için en temel konu zaten düz yolda ancak yürüyebilirlerken yokuşu tırmanmaları mümkün değildi.

Pazar yeri esnafları, pazarcılar aslında kendileri için oldukça sıhhi ve korunaklı olan modern yapılmış kapalıpazar yerini ilk haftalarda olumlu bulsalarda, sonrası aylarda bariz müşteri azalması yaşadıklarından eski yerlerini tercih ettiklerini ifade etmeye başlamışlardı.

Pazacılara yönelttiğim en kritik sorum“pazar satış azalmanın özellikle tüm ülkemizde yaşanan, son dönem gıda enflasyon artışı ile sizce ne kadar ilgisi olabilir?”

Haftanın her günü başka bir semtte pazarcılık yapan pazarcılar bu soruma karşılık “hocam evet fiyatlar artıyor ama diğer semt pazarlarında bu derece bir müşteri azalması hiç olmadı. Kaldı ki Mudanya’nın en üst gelir gurubunun yaşadığı Halit Paşa Mahallesinde fiyat artışından dolayı bu derece müşteri azalması olmaması gerekirdi.Bursa ve Mudanyada yer alan diğer semtler için de en fazla müşteri kaybını Mudanya Halit Paşa Mah. Kapalı Pazar Yerine taşındıktan sonra yaşadık. Ve her hafta geldiği halde artık 3-4 haftada bir ancak gelebilen bize bağımlı ve yaşlı bazı müşterilerimizin bize ifade ettikleri ‘keşke eski yerinde kalsaydı; yokuşu çıkmak bizi zorluyor’ türü şikayetler alıyoruz”

Sonuç: Bir belediye yönetimi “sosyal belediyecilik” anlaşıylada olsa ve her ne kadar olumlu ve iyi niyetle “ne yaptıysam, halkıma daha iyi hizmet verebilmek için yaptığıma inanıyorum” da demiş olsa, terk edilen kapalı pazar yeri örneğinden ne ders çıkartabiliriz?

Yani ben insan duygu düşünce ve davranışlarını konu alan bir eğitimci, bir psikolog kimliğimin yanında aynı zamanda bir gazeteci kimliğimden olsa gerek insan duygu, düşünce ve davranışlarını gözlemleme ve paylaşma alışkanlığım yanında toplumsal yapıda gözlemlenen duygu, düşünce ve davranış değişimlerinin neden ve sonçlarıyla birlikte, çözüme ilişkin vardığım sonuçları okurlarımla paylaşma eğilimindeyim.

Bu paylaşımımın esas amacı, bilgilendirmek yanında yapılan icraatları olumlu olumsuz vb tüm yönleriyle ele alınması ve sonuçlarından ders çıkartabilmektir. Gazeteci, yapıcı eleştirel ve öz eleştirel olmayı önemserken birilerini rahatsız etmekten çok da çekinmez. Kimliğimiz ne olursa olsun nihayetinde bu bölgede yaşayan duyarlı bir vatandaş olarak icraatlar ile ilgili olumlu olumsuz tüm duygu ve düşüncelerimizi bize yakışır biçimde dile getirmek gibi bir görevimiz vardır. Demokrasi katılım rejimidir demokrat olmanın bir gereğide katılımcı olmaktır.

Ancak bana göre bir gazeteci olmanın en önemli tek şartı, kim olursa olsun kimliklere ve kşiliklere asla saldırmadan ve kimlikleri ve kişilikleri hiçbir zaman konu etmeden, özellkle bir insan için en önemli olan isimlerini izinsiz yazmadan, sadece icraatlarla ilgili araştırmalarını duygu ve düşüncelerini ve yapıcı olmak kaydıyla eleştirilerini okurlarıyla paylaşmayı görev bilr.

Bizim paralarımızla, bize faydası olmak iddiasıyla, bize sormadan “ben kendi ekibim ve aklımla uygun gördüm, yaptım oldu” şeklinde önceden detaylı bir araştırma yapılmadan, yapılan yatırımların sonuçlarıyla yüzleşenlerin ne düşündüğünü de hep merak ederim.

Bana göre olması gereken, yatırım öncesi özellikle meslek kuruluşlarının ve uzmanların vb yapacağı çok yönlü araştırmalarla ortaya çıkacak rapora göre hareket edilmesiydi.

Batılı olan, Türk olan ve Afrikalı olanın çok ifade edilen karakteristiği nedir?

İnsan gelişiminde olmazsa olmaz aklı, bilimi, sanatı, felsefeyi yücelten batılılar,harekete geçmeden ve yatırım yapmadan önce alabildiğine uzun süreli detaylı araştırmalar, hesaplamalar yapar; yatıırmdan etkilenecek tüm insanlara ulaşmaya alışır yüz yüze görüşmeler yapar, yani nitel, nicel ve deneysel anketler düzenler, benzeri projelerin olumlu, olumsuz yönleri araştırılır ve gelen raporlara göre yatırımın nereye ve nasıl yapılacağına göre hareket ederler.

Türk olanlarda çoğunlukla gözlemlenen ise, üstün körü bir hasapla özelliklede liderin ve başkanın ne düşündüğüne göre bir an önce yola çıkılır. Hızlı kararlar alınır. Olumsuz sonuçların maliyetini kimse üstlenmez.

Türk olan “deve kervanı yolda düzülür.” mantığıyla hareket eder. Yani kullanılmayan müşteri garantili milyarlarca dolara mal olmuş havaalanları, yıkılıp yapılanlar, eğitimde, sağlıkta yap bozlar, genel politikada hızlı U dönüşleri bizi tanımlar.

Ör:Halitpaşa Kapalı Pazar Yeri binlerce atıl yatırımdan birisi durumuna düşmüştür.

Afrikanın batılı sömürgeciler tarafından uzun yıllar sömürülmüş, özellikle geri bıraktırılmış çoğu toplumlarında ise bir Türk olanda olduğu kadar bile olmadan az da olsa hiçbir hesap kitap araştırma yapılmadan harekete geçilir, karşılaşılan problemlerle ve sonuçlarıyla ne kadar yüzleşilir, ne kadar ders alınır o da meçhuldur yani…

Sosyal Belediyecilik Nedir?

Sosyal belediyecilik, belediyelerin sosyal adalet, eşitlik ve toplumsal refahı artırmayı hedefleyen hizmet ve projeler geliştirmesi ve uygulamasıdır. Bu anlayış, altyapı ve teknik hizmetlerin ötesinde, eğitim, sağlık, sosyal yardım, kültür, spor ve çevre gibi alanlarda halkın yaşam kalitesini yükseltmeyi amaçlar. Sosyal belediyecilik, toplumsal dayanışmayı ve katılımı teşvik ederken, bireylerin ve toplumun genel refahını artırmayı hedefler. Bu anlamda özellikle belediye ilçe sınırları içeisinde yaşayan halkın daha uyugn şartlarda alışveriş yapabileceği semt pazar yerlerinin oluşturulması fiyat ve kalite denetlenmesi sosyal belediyecilik alanına girer.

Hakkı GÜLEÇ