Deprem fırtınasının sarstığı Santorini 'nin geçmişi ve olası geleceği

Yunanistan ile Türkiye arasında, Ege Denizi’nde 4 gündür süren deprem fırtınasına ilişkin pek çok uyarı yapılmış, deprem, tsunami ve volkanik aktivite pek çok kişiyi tedirgin etmişti. 3 bin 600 yıl önce Santorini ve çevresindeki volkanik aktivite Minos Uygarlığı’nın çöküşüne neden olmuştu. Sonuncusu 2012’nin ocak ayında yaşanan deprem fırtınası 2025’in da ocak ayında başladı ve şubata yının ilk günlerinde gündemi işgal etmişti. Peki bu fırtına, Türkiye’yi de etkileyecek bir aktiviteyi beraberinde getirir mi?

Yunanistan ile Türkiye arasında, Ege Denizi’nde 4 gündür süren deprem fırtınasına ilişkin pek çok uyarı yapılmış, deprem, tsunami ve volkanik aktivite pek çok kişiyi tedirgin etmişti. 3 bin 600 yıl önce Santorini ve çevresindeki volkanik aktivite Minos Uygarlığı’nın çöküşüne neden olmuştu. Sonuncusu 2012’nin ocak ayında yaşanan deprem fırtınası 2025’in da ocak ayında başladı ve şubata yının ilk günlerinde gündemi işgal etmişti. Peki bu fırtına, Türkiye’yi de etkileyecek bir aktiviteyi beraberinde getirir mi?

Deprem Fırtınası, Ege Denizi ve Santorini Adası’nı sarmış durumda. Bu şaşırtıcı aktivite en son 2011 ile 2012’de yaşanmış ve artan sismik aktivite herhangi bir patlamaya yol açmamıştı. Ocak 2012'den bu yana, Kameni Adaları'nın altındaki sismik aktivitede keskin bir artış yaşanmıştı. Magmatik bir kaynağın şişmesiyle yaşanabilen bu sarsıntılar, deprem fırtınasına dönüştü. 3 bin 600 yıllık volkanik patlamanın kurbanları o dönemde güçlü bir uygarlık olan ‘Minos’ olmuştu. 

Uygarlığın çöküşüne çok büyük bir alana şiddetli şekilde etki eden tsunami zemin hazırlamıştı. Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner’e göre, M.Ö. 1600’lerdeki volkanik patlamadan önce ‘dolunay’ şeklinde olan adanın orta kısmı çökmüş ve ada hilâl şeklini almıştı. Prof. Dr. Yalçıner, geçmişten günümüze Santori’nin deprem, volkan ve tsunami tecrübesini anlattı. “Son hafta içinde olan depremlerin merkezleri 10 Temmuz 1956 yılında meydana gelen 13 dakika aralıklı iki adet 7.4 büyüklüğündeki depremin olduğu bölgededir. Bu bölge Santorini, Yamurgi (Amorgos) ve Istanbulya (Astypalaea) adalarını içindeki üçgen bölgedir.

Ege Denizi'nin güneyinde yer alan Hellenik Yayı, Afrika plakasının Avrasya plakasının altına dalması nedeniyle oluşan aktif bir dalma-batma zonudur. Bu tektonik süreç, Ege Volkanik Arkı'nı oluşturdu,  özellikle Santorini ve Kolumbo gibi volkanların oluşmasına zemin hazırladı. Santorini, tarih boyunca birçok büyük patlamaya sahne oldu. Bazıları büyük tsunami olaylarını da tetikledi. 1707-1711, 1866-1870 ve 2011-2012 yıllarında kaydedilen volkanik aktivite dönemleri, bölgenin sürekli bir jeodinamik hareketlilik içinde olduğunu gösteriyor. 1956 Amorgos Depremi bölgedeki en büyük depremlerden biriydi. Bu deprem de tsunami oluşturdu. Santorini-Amorgos fay sisteminin, aktif magmatik süreçlerle ilişkili olduğu belirlendi” diyen Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner, geçmiş yıllarda Türkiye’yi de etkilemiş olan tsunamiye de dikkat çekti.